مجله حقوقی یسرا - پتنت چیست و چه انواعی دارد

منتشر شده توسط یسرا در 1399/10/6

منظور از پتنت و انواع آن

پتنت در زبان فارسی که به معنی ثبت اختراع است می‌توان یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالکیت فکری دانست که به منظور حفاظت از اختراعات، نوآوری‌ها و ابداعات فناورانه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. پتنت در واقع ثبت حقی است که از سوی دولت به مخترع داده می‌شود و به وی اجازه می‌دهد دیگران را از ساخت، فروش و بهره‌برداری از اختراع برای مدت‌زمانی مشخص بازدارد.سیستم پتنت در واقع در راستای ایجاد اغوا و انگیزه برای نوآفرینی و ابتکاراتی که در جامعه بسیار منحصر به فرد و سودمند است، طراحی شده و در دست اجرا قرار گرفته است .

انواع پتنت

یوتیلیتی پتنت ( Utility patent)

یوتیلیتی پتنت‌ها تحت عنوان پتنت ‌های کاربردی نیز شناخته می‌شوند. این نوع پتنت ها موظف اند یک محصول، فرآیند و یا ماشین کاربردی جدید و یا بهبود یافته را پوشش دهند. اصطلاح دیگر این پتنت ها Patent For Invention است. یوتیلیتی پتنت ها بیش از ۹۰ درصد از «US» پتنت‌های گرنت شده را به خود اختصاص داده و به مدت 20 سال از زمان ثبت درخواست، افراد و شرکت ‌های دیگر را از ساخت، استفاده و فروش اختراع بدون کسب اجازه از صاحب آن، منع می‌نمایند.

پتنت طراحی (Design patent)

پتنت های طراحی، بیشتر مرتبط به ابتکارات و نو آوری های طراحی، اعم از ساختار و طراحی یک محصول، یک طرح زینتی و غیره است. مدت زمان اعتبار این نوع پتنت ها نسبت به دیگر پتنت ها کوتاه تر است و تا 14 سال از زمان پس از ثبت اعتبار دارد.

پتنت گیاهی (Plant Patent)

در این دسته از پتنت ها متقاضی امکان ثبت هر نوع گونه های گیاهی جدید را دارد. که معمولا مدت اعتبار این نوع پتنت های گیاه 20 ساله است که فرد متقاضی پس از ثبت این نوع پتنت به عنوان اختراع حق خرید، فروش، ارائه، تکثیر و واردات آن را به کشورهای خارجی داراست.

عمده ترین ویژگی پتنت

یکی از عمده ترین مزیت های پتنت محدودیت زمانی و جغرافیایی است. گواهی ثبت اختراع پتنت معمولا در یک مدت زمان محدود (معمولا 20 ساله) بعد از تاریخ درخواست اخذ گواهی ثبت اختراع پتنت، در یک محدوده جغرافیای مشخص شده معتبر است و اعتبار دارد. به عنوان مثال برای درک بیشتر مطلب، دریافت گواهی ثبت اختراع از سیستم پتنت آمریکا، به معنای محافظت و نگهداری کامل از آن در مرزهای جغرافیایی این کشور است و صاحب امتیاز اختراع پتنت مذکور قادر است از بهره برداری ‌های غیرمجاز توسط افراد سود جو و یا انواع شرکت های رقیب که قصد تخریب و یا ضربه زدن آن را دارند و یا شرکت هایی که در واردات محصولات نقض ‌کننده پتنت به آن کشور نقش دارند جلوگیری به عمل آورد.

چه اختراعاتی قابل پتنت شدن هستند

نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای رایانه‌ای
فرمول‌ها و فرایند‌های شیمیایی
باکتری‌ها، گیاهان و حیواناتی که از نظر ژنتیکی مهندسی شده‌اند
دارو‌ها
تجهیزات پزشکی
طراحی مبلمان
جواهرات
منسوجات و طراحی پارچه
آلات موسیقی

حمایت قانون از پتنت

اگر یک مخترع متوجه شود فردی از اختراع ثبت شده او در جهت منافع شخصی خودش سوء استفاده میکند قادر است علیه فرد یا نهاد متخلف به دادگاه شکایت کند و پس ازاینکه دادگاه به نفع او رای صادر کرد ،برای فرد دارنده‌ی پتنت این امکان فراهم میشود تا جریمه، هزینه‌ی وکالت، خسارتی متناسب با حق امتیاز و نیز حکم توقیف (دستوری که متخلف را از نقض پتنت منع کند) دریافت کند.

به موجب بند ج ماده 15 قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری :«حقوق ناشی از گواهینامه اختراع شامل موارد زیر نمی‌شود:

‎‎بهره‌برداری از کالاهایی که توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار ایران عرضه می‌شود.
‎‎‎استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیماها، وسائط نقلیه زمینی یا کشتی‌های سایر کشورها که به طور موقت یا تصادفاً وارد حریم هوایی‌، مرزهای زمینی یا آبهای کشور می‌شود.
‎‎‎بهره‌برداریهایی که فقط با اهداف آزمایشی درباره اختراع ثبت شده انجام می‌شود.
‎‎‎بهره‌برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یادرمواقعی که حق تقدم تقاضا شده است‌، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع‌،از اختراع استفاده می‌کرده یا اقدامات جدی و مؤثری جهت آماده شدن برای استفاده ازآن در ایران به عمل می‌آورده است‌.»

همچنین مطابق قانون مالک می‌تواند با رعایت مواد این قانون علیه هر شخص که بدون اجازه او از اختراع او بهره‌برداری نماید و به حق مخترع تعدی کند و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود، به دادگاه شکایت کند.

چگونه پتنت خود را ثبت کنیم؟

مخترعان میتوانند مدارک حاصل از تحقیقات خود در عرصه تولید اختراع و یا محصول اولیه برآمده از اختراع را برای ثبت به اداره ثبت پتنت امریکا ارسال نمایند.

نکته حائز اهمیتی که باید به آن اشاره کرد این است که تفاوت ثبت پتنت در امریکا نسبت به بقیه کشورها به این صورت می‌باشد که اگر اختراعی در امریکا ثبت شود در اکثر کشورهای دنیا نیز دارای اعتبار است درحالی‌که اختراعات ثبت‌شده در بسیاری از کشورهای دیگر در امریکا معتبر نیستند و نیاز است که دوباره در امریکا ثبت شوند و به این دلیل است که حتما یک اختراع پتنت باید در امریکا به ثبت برسد.

و در آخر برای جمع بندی این مبحث باید ذکر نمود که:

روند اداری ثبت پتنت در اداره ثبت اختراع امریکا معمولا بین 24 تا 36 ماه به طول می انجامد. این در حالی است که روند ثبت اختراع در آمریکا نسبت به کشورهای دیگر با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد. این نکته در صورتی است که اختراع هیچ گونه نقص و ایرادی نداشته باشد اما اگر این قضیه معکوس عمل نماید و اختراع مذکور دارای ایراداتی باشد پروسه ثبت هم طولاتی تر خواهد شد.

مشاوره حقوقی پیرامون ثبت پتنت

پلتفرم حقوقی یسرا با حضور وکلای تخصصی در حوزه جرایم رایانه ای آماده ارائه مشاوره حقوقی در خصوص شرایط و قوانین مرتبط با ثبت پتنت به شما متقاضیان محترم می باشد.

یسرا سامانه تخصصی مشاوره حقوقی و وکالت تخصصی در حوزه حقوق فناوری اطلاعات و جرایم سایبری و جرایم رایانه ای ، کسب و کارهای اینترنتی و استارت آپ ها است. که به طور حرفه‌ای وکالت جرایم اینترنتی و رایانه‌ ای را بر دوش دارد که با حضور وکلای مجرب و کارشناسان متخصص فنی و حقوقی جرایم رایانه ای به صورت 24 ساعته آماده ارائه خدمات حقوقی و مشاوره به شما متقاضیان محترم می باشد.

شما می‌توانید پاسخ کلیه سوالات حقوقی خود در خصوص نکات حقوقی درباره ثبت پتنت را به صورت آنلاین از کارشناسان و وکلای تیم یسرا بپرسید.

خدمات حقوقی یسرا

تیم وکلای یسرا خدمات مشاوره حقوقی ثبت پتنت، کلاهبرداری اینترنتی و کسب و کارهای اینترنتی را به سه صورت مشاوره حقوقی رایگان آنلاین ، مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی حضوری ارائه می‌کند.

در مشاوره آنلاین شما میتوانید کلیه سوالات تخصصی خود در هر حوزه ای از جمله جرایم سایبری ، جرایم رایانه‌ای و کسب و کارهای مجازی را در ابتدا در سامانه پرسش و پاسخ یسرا جستجو نمایید و از پاسخ های قبلی کارشناسان بهره مند گردید اما در صورت عدم رفع نیاز، وکلا و کارشناسان حقوقی تیم یسرا پاسخ لازم را ارایه می نمایند.

اما در صورت در خواست به مشاوره تلفنی یا مشاوره حضوری باید با شماره های 02144003048 یا 09129152457 تماس حاصل نمایید. و وقت مشاوره تلفنی یا حضوری رزرو نمایید.

جهت اخذ مشاوره حضوری باید به آدرس ذیل مراجعه نمایید.

تهران، بزرگراه آیت الله کاشانی، بلوار اباذر، روبروی دادسرای جرایم رایانه ای تهران (دادسرای ناحیه 31)، پلاک 4 واحد 4، گروه وکلای یسرا.