مجله حقوقی یسرا - قرارداد مشارکت مدنی چیست و چه مزیت هایی دارد

منتشر شده توسط یسرا در 1399/9/30

آورده‌های مادی و معنوی و سهم الشرکه در قرارداد مشارکت مدنی

یکی از انواع قراردادهای مشارکت که در کسب و کارهای مختلف و از جمله کسب و کارهای اینترنتی و استارتاپ ها، کاربرد دارد، قرارداد مشارکت مدنی است. در قرارداد مشارکت مدنی، افراد سرمایه خود را برای انجام کاری معین در اختیار فرد دیگر قرار می‌دهند و در سود فعالیت آنها اعم از فعالیت های تجاری، بازرگانی، ساختمانی یا تولیدی و صنعتی و خدماتی و سایر حوزه ها شریک می‌شوند.

اینکه آورده هریک از طرفین مشارکت مدنی در این شراکت وجه نقد، اموال، ابزا، ایده یا فعالیت باشد، تفاوتی ندارد اما نکته مهم این است که ابتدا برای هر یک از آورده‌ها ارزش‌گذاری شود و معادل درصدی از ارزش شرکت تعیین شود. به این درصدی که از ارزش کل شرکت، به صاحب هر آورده تعلق می‌گیرد، سهم‌الشرکه گفته می‌شود. نحوه تقسیم سود بین شرکا در این نوع از قرارداد، بر اساس سهم الشرکه آنهاست.

انواع قرارداد مشارکت مدنی

همانطور که گفته شد قرارداد مشارکت مدنی در انواع حوزه‌های اقتصادی رواج دارد اما همه این انواع قراردادهای مشارکت مدنی را می‌توان به سه دسته کلی، تقسیم بندی کرد که عبارتند از: قرارداد مشارکت در ساخت، مشارکت مدنی با بانک و مشارکت مدنی خصوصی.

مشارکت مدنی در ساخت، مربوط به کسانی است که در ساخت و ساز مسکن خود با سازندگان مشارکت می‌کنند. مشارکت مدنی با بانک هم بیشتر مربوط به انبوه سازان ساختمانی است که سهم شراکت بانک در قالب وام به آنها پرداخت می‌شود.

اما در مشارکت مدنی خصوصی معمولا افراد سرمایه های مادی و معنوی خود را برای مشارکت عرضه می‌کنند. مثلا یکی از رایج ترین انواع مشارکت مدنی خصوصی، به این شکل است که طرف اول به طور کامل سرمایه خود را وارد فعالیت مورد نظر می‌کند و طرف دوم مدیریت فعالیت مذکور را بر عهده می‌گیرد. کارهایی ازقبیل تامین دفتر یا مغازه و ابزار و لوازم کار توسط یک نفر و مجوز و انجام کار توسط فرد دوم نمونه ای از این نوع مشارکت مدنی است.

وقتی شما اقدام به انعقاد قرارداد مشارکت مدنی با یک یا چند فرد می‌کنید، در واقع یک شرکت مدنی تشکیل داده‌اید. در ماده ۵۷۱ قانون مدنی، شرکت‌ها به دو دسته مدنی و تجاری تقسیم می‌شوند و طبق این قانون شرکت‌های مدنی از قانون مدنی تبعیت می‌کنند و شخصیت حقوقی نخواهند داشت. یعنی قرارداد مشارکت مدنی، شما را ذیل قانون تجارت قرار نخواهد داد.

نکات حقوقی مشارکت مدنی خصوصی

همانطور که توضیح دادیم یکی از مهمترین نکات در قرارداد مشارکت مدنی، ذکر میزان سهم هریک از طرفین یا همان تعیین سهم الشرکه است. اگر میزان سرمایه نقدی یا غیر نقدی و سهم طرفین در قرارداد مشخص نشده باشد، معمولا شراکت پنجاه - پنجاه در نظر گرفته می‌شود و یا همه چیز به توافقی طرفین موکول می‌شود که همواره می‌تواند محل اختلاف باشد.

دومین نکته مهم در این نوع قرارداد، تعیین مدت قرارداد با توجه به هدف فعالیت موضوع قرارداد است. این مدت قابل تمدید است اما حتما باید در قرارداد، مدت شراکت مشخص باشد.

همچنین قراردادهای مشارکت مدنی بسته به ماهیت کار و جزئیات آورده‌ها و سهم طرفین، ممکن است توافقات و بندهای خاصی نیز داشته باشند و ضمائم مختلفی نیز به آنها پیوست شده باشد. مجموع صفحات قرارداد و ضمائم باید بتواند جزئیات همکاری طرفین را در برگیرد و از اختلافات آن‌ ها جلوگیری کند. بنابراین حتما به طور دقیق موضوع قرارداد را مشخص کنید و آورده و سهم الشرکه‌ هر یک از طرفین را هم دقیق و به تفصیل در قرارداد ذکر کنید.

فسخ قرارداد مشارکت مدنی

فسخ یعنی پایان دادن به یک قرارداد که می‌تواند از طرف یکی از مشارکت کننده‌ها یا با وکالت فردی دیگر از طرف طرفین قرارداد، انجام گیرد. اما به یاد داشته باشید که فسخ قرارداد بدون وجود دلیل قانونی از سوی هیچ کدام از طرفین ممکن نیست. بنابراین اگر شما بدون دلایل قانونی موجه، یعنی شروطی که در متن قرارداد ذکر شده و یا تخلف از مفاد قرارداد، بخواهید قرارداد را فسخ کنید، باید خسارت فسخ را پرداخت کنید. این مبلغ هم معمولا نسبت به ارزش کل کار، در قرارداد تعیین می‌شود.

اگر درباره شرایط و بندهایی که باید در قرارداد مشارکت مدنی درج شود تا در آینده دچار مشکل نشوید، سوالی داشتید حتما پیش از انعقاد این قرارداد، با وکیل مشورت کنید و یا از امکانات سامانه تخصصی مشاوره حقوقی و وکالت تخصصی یسرا استفاده کنید.

پلتفرم یسرا خدمات مشاوره حقوقی در حوزه حقوق فناوری اطلاعات و جرایم رایانه ای، کسب و کارهای اینترنتی و استارت آپ ها را به سه صورت مشاوره حقوقی آنلاین، مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی حضوری ارائه می‌کند. در صورت در خواست مشاوره تلفنی یا مشاوره حضوری باید با شماره های 02144003048 یا 09129152457 تماس گرفته و وقت مشاوره تلفنی یا حضوری رزرو نمایید.

کاربردهای قرارداد مشارکت مدنی

اگر شما در راه اندازی کسب و کار خود نیازمند سرمایه گذاری فرد یا افراد دیگری هستید و یا به امکانات آنها نظیر دفتر کار، سالن تولید، ابزار کار، دانش فنی و یا هرگونه دیگر از سرمایه‌های مادی یا معنوی نیاز دارید، انعقاد قرارداد مشارکت مدنی، یکی از روشهایی است که هم مالکیت ایده و برند فعالیت را برای شما محفوظ نگه می‌دارد و هم کسانی که نمی‌خواهند امکانات خود را اجاره دهند یا به استخدام شما در بیایند را ترغیب می‌کند تا وارد این شراکت شوند. چون در ازای سهم آنها از ارزش کسب و کار، درصدی از سود حاصله به آنها تعلق خواهد گرفت.

در واقع شرکای شما در این نوع قرارداد، مانند کوفاندرهای یک استارتاپ، بخشی از کسب و کار را صاحب نمی‌شوند و با توجه به محدودیت زمانی دوره شراکت و قابلیت تمدید آن، در دوره‌های یک ساله و دو ساله و سه ساله یا هر دوره زمانی مورد توافق شرکا، امکان تجدید نظر در نحوه شراکت، سهم الشراکه و اصل حضور یا عدم حضور شرکا در ادامه مسیر بسیار ساده تر از شرکتهای تجاری قابل بررسی و انجام است.

قرارداد مشارکت مدنی در عین سادگی و کارگشا بودن، درصورت عدم رعایت الزامات حقوقی ممکن است شما را درگیر شرکایی ناسازگار کند که به کل بیزینس شما لطمه اساسی وارد کنند. پس حتما قبل از انعقاد این قرارداد، با وکلای مجرب مشورت کنید.