مجله حقوقی یسرا - جرایم واتس اپ چیست و چه جرایمی در واتس اپ اتفاق می افتد

منتشر شده توسط یسرا در 1399/10/6

جرایم واتس اپ

بعد از فیلتر شدن تلگرام در ایران، واتس اپ جای آن را گرفت و افراد به استفاده از آن روی آوردند و طبیعتاً وقوع جرایم واتس اپ نیز افزایش پیدا کرد.

البته می توان گفت تقریباً برخی از جرم هایی که در تلگرام اتفاق می افتاد در واتس اپ هم رخ می دهد؛ از جمله انتشار عکس های خصوصی دیگران ، نشر اکاذیب و کلاهبرداری . در این مقاله سعی کردیم به برخی از جرایم واتس اپ اشاره نماییم.

هک (دسترسی غیر مجاز) در جرایم واتس اپ

دسترسی غیر مجاز یا همان هک به این معناست که هکر با روش های مختلف مثل فرستادن یک لینک در واتس اپ و کیلیک کردن و باز کردن آن لینک توسط فرد به کلیه اطلاعات او دسترسی پیدا می کند.

ممکن است شخص هکر فقط به هک کردن اکتفا نکند و به دنبال آن شخص را تهدید به انتشار عکس های خصوصی کند و از این طریق اخاذی نماید که در این صورت علاوه بر جرم هک و دسترسی غیرمجاز به جرایم دیگر هم محکوم می شود و ممکن است مشمول تعدد جرم شود.

ماده 729 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات (ماده یک قانون جرایم رایانه ای) در خصوص جرم دسترسی غیرمجاز یا همان هک مقرر می دارد:

هرکس به طور غيرمجاز به داده‌ ها یا سيستم های رایانه ‌ای یا مخابراتی که به وسيله تدابير امنيتی حفاظت شده، دسترسی یابد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بيست ميليون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

جرم انتشار محتوای آموزش هک

در جرایم واتس اپ اگر کسی محتوایی که شامل آموزش هک یا محتواهایی در خصوص دسترسی غیر مجاز به اطلاعات دیگران را منتشر نماید مطابق ماده 753 قانون مجازات اسلامی (ماده 25 قانون جرایم رایانه ای) مجازات می شود.

طبق این ماده: هر شخصی که مرتکب اعمال زیر شود، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد:

تولید یا انتشار یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله داده‎ها یا نرم‎افزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به منظور ارتکاب جرائم رایانه‎ ای به کار می ‎رود.
فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر داده‎ای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده‎ ها یا سامانه‎ های رایانه ‎ای یا مخابراتی متعلق به دیگری را بدون رضایت او فراهم می‎کند.
انتشار یا در دسترس قراردادن محتویات آموزش دسترسی غیرمجاز ، شنود غیرمجاز ، جاسوسی رایانه ای و تخریب و اخلال در داده ها یا تخریب سیستم های رایانه ای و مخابراتی .

تبصره ـ چنانچه مرتکب، اعمال یاد شده را حرفه خود قرار داده باشد، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.

کلاهبرداری در واتس اپ

متاسفانه یکی از جرایم واتس اپ که در پی استفاده از واتس اپ امروزه افزایش پیدا کرده است کلاهبرداری از طریق این اپلیکیشن می باشد.

یکی از شیوه های کلاهبرداری در واتس اپ که در سایت cyberpolice.ir به نقل از سرهنگ شاهین حسنوند رئیس پلیس فتا خوزستان گزارش شده است، بدین نحو است که پیامی برای برخی از کاربران واتساپ ارسال شده که به افراد اخطار می‌دهد به دلیل نقض قانون کپی رایت در شبکه اجتماعی اینستاگرام، تا چند روز آینده حساب کاربری آنها بسته می‌شود و در ادامه پیام نیز از کاربر خواسته شده که به لینک موجود در پیام مراجعه کند.

با کمی دقت و بررسی این پیام که از شماره‌ مجازی ارسال شده است، کلاهبرداری بودن آن کاملاً مشخص می‌شود.

نکته‌ ای که باید دقت کرد این است که این پیام کلاهبرداری در مورد شبکه اجتماعی اینستاگرام است ولی در پیام‌ رسان واتساپ ارسال می‌شود، در صورتی که اگر فردی در شبکه‌های اجتماعی یکی از قوانین آن را نقض کند، در همان برنامه به وی اخطار داده شود.

سرهنگ حسنوند بیان کرد:

شهروندان دقت کنند به هیچ عنوان به پیام‌ های دریافتی از شماره‌ های ناشناس اعتماد نکرده و به لینک‌ هایی که در این گونه پیام‌ ها ارائه می‌شود نیز مراجعه نکنند؛ زیرا بسیاری از شیوه‌ های کلاهبرداری با سوء استفاده از غفلت، سهل‌ انگاری و عدم رعایت اصول امنیتیِ شهروندان طراحی می‌شوند؛ بنابراین اگر کاربران نکات امنیتی را رعایت کنند، هیچ‌ گاه در دام مجرمان سایبری گرفتار نمی‌شوند.

روش های کلاهبرداری در جرایم واتس اپ

در این روش کلاهبرداری، لینکی به همراه پیام برای کاربران ارسال می‌شود و از افراد خواسته می‌شود که روی آن کلیک کنند.

شهروندان در صورتی که روی لینک مذکور کلیک کنند، به سایت‌ های جعلی طراحی شده توسط مجرمان سایبری هدایت می‌شوند و اگر اطلاعات خواسته شده را تکمیل کنند، اطلاعات خود را در اختیار کلاهبرداران قرار داده‌اند.

رییس پلیس فتا خوزستان گفت:

روش‌های کلاهبرداری بسیاری در شبکه‌های اجتماعی رواج پیدا کرده و از زمانی که این برنامه‌ ها با افزایش محبوبیت مواجه شدند، کلاهبرداری ‌ها نیز در آنها گسترش یافته و متاسفانه اطلاعات کاربران بسیاری با این روش ‌ها به سرقت رفته است. البته این موارد مجرمانه بیشتر در پیام ‌رسان‌ های خارجی مانند جرایم واتس اپ دیده می‌شود و خوشبختانه در نسخه ‌های داخلی به ندرت شاهد اینگونه موارد هستیم.

تعریف جرم کلاهبرداری

جرم کلاهبرداری طبق ماده 67 قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382 اینگونه مقرر شده است:

هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی، با سوء استفاده و یا استفاده غیر مجاز از داده‌ پیام ها، برنامه‌ ها و سیستم‌ های رایانه‌ ای و وسائل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود، محو، توقف داده‌پیام، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه‌ای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم‌های پردازش خودکار و نظائر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال ماخوذه محکوم می‌شود.

تبصره - شروع به این جرم نیز جرم محسوب و مجازات آن حداقل مجازات مقرّر در این ماده می‌باشد.

همچنین در ماده 13 قانون جرایم رایانه ای مصوب 1388(ماده 741 قانون مجازات اسلامی) در تعریف کلاهبرداری بیان می دارد:

هرکس به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (20.000.000) ریال تا یکصد میلیون (100.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

نشر اکاذیب در واتس اپ

جرم نشر اکاذیب در جرایم واتس اپ و فضای مجازی به دلیل سهولت استفاده از شبکه های اجتماعی و سرعت انتشار آن در بین مردم رو به افزایش است و طبیعتاً آسیب آن از نشر اکاذیب سنتی بسیار بیشتر است.

بنابراین قانون گذار جرم نشر اکاذیب را مقید به ورود ضرر و زیان به شاکی نکرده و به محض انتشار مطالب دروغ و برخلاف واقع فرد می تواند شکایت خود را مطرح نماید.

مطابق ماده 746 قانون مجازات اسلامی (ماده 18 قانون جرایم رایانه ای):

هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از این که از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان)، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا چهل میلیون (40.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

توهین و فحاشی در جرایم واتس اپ

واتس اپ یکی دیگر از محیط هایی است که افراد در آن اقدام به توهین و فحاشی به یکدیگر می کنند.

در صورتی که که در واتس اپ مورد توهین و فحاشی قرار گرفتید، می توانید پس از ثبت شکایت خود در دفاتر خدمات قضایی یا دادسرای جرایم رایانه ای به همراه گوشی تلفن خود به شعبه ای که پرونده شما به آن ارجاع می شود مراجعه نموده و پس از پیگیری پلیس فتا شخص مجرم شناسایی و دستگیر می شود و البته توجه داشته باشید که اسکرین شات دلیل و مدرک محسوب نمی شود.

اگر الفاظ توهین آمیز دارای شرایط قذف باشد، شخص به 80 ضربه شلاق محکوم می گردد. طبق ماده 245 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قذف عبار است از: نسبت دادن زنا يا لواط به شخص ديگر هرچند مرده باشد.

مجازات توهین به مقامات در جرایم واتس اپ

ماده 608 قانون مجازات اسلامی در تعریف جرم توهین به اشخاص عادی است؛ ولی چنانچه به رهبری یا مقامات دولتی، کارکنان دولت و موارد مندرج در ماده 609 قانون مجازات اسلامی توهین شود، از موارد توهین مشدد محسوب شده و مجازات آن سنگین تر است.

مطابق این ماده: هر کس با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهوری یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا‌ نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.

همین طور در ماده 16 قانون جرایم رایانه ‌ای ذکر شده است که هر کس با استفاده از رایانه و در فضای سایبری موجب هتک حرمت و حیثیت فردی شود، به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال و یا هر دو مجازات بالا محکوم خواهد شد.

انتشار عکس خصوصی افراد در واتس اپ

انتشار عکس های خصوصی افراد موارد جرایم واتس اپ است که امروزه افزایش پیدا کرده است؛ به این صورت که مجرم تصاویر خصوصی شخص را به افراد مختلف یا در گروه هایی که در واتس اپ عضو آن است ارسال می کند.

طبق ماده 745 قانون مجازات اسلامی (17 جرایم رایانه ای):

هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

فراموش نکنید که امکان صدور هر دو مجازات هم وجود دارد و البته در صورتی مجرم مجازات می شود که ضرری به بزه دیده (شاکی) وارد شده باشد.

مجازات تغییر و تحریف فیلم و عکس دیگران در جرایم واتس اپ

مطابق ماده744 قانون مجازات اسلامی ( 18 قانون جرایم رایانه ای):

هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا چهل میلیون (40.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

همان طور که می بینید مطابق این ماده فردی که صوت و یا تصاویر دیگران را تحریف و منتشر کند، به نحوی که موجب هتک حرمت وی شود، محکوم به حبس از 91 روز الی 2 سال می‌شود و یا ملزم به پرداخت جزای نقدی 5 میلیون الی چهل میلیون ریالی خواهد شد.

اگر از این طریق از بزه دیده اخاذی نماید یا او را تهدید نماید طبق ماده 669 قانون مجازات اسلامی به شلاق یا حبس مکوم می گردد.

مطابق با ماده 669 قانون مجازات اسلامی:

هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، ‌اعم از این که به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه یا زندان از دو‌ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

انتشار عکس و فیلم های مبتذل و مستهجن در واتس اپ (هرزه نگاری یا پورنو گرافی)

در حوزه جرایم واتس اپ، انتشار فیلم و یا تصاویر مبتذل و مستهجن مانند تصاویر برهنه یا نیمه عریان شخص،فیلم های پورن و تصاویری از این قبیل جرم بوده و شخص طبق ماده 742 قانون مجازات اسلامی (ماده 14 قانون جرایم رایانه ای) مجازات می شود.

طبق این ماده: هرکس به وسیله سامانه ‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌ های داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

مشاوره حقوقی با گروه وکلای یسرا

یسرا سامانه تخصصی مشاوره حقوقی و وکالت تخصصی در حوزه حقوق فناوری اطلاعات و جرایم سایبری و جرایم رایانه ای ، کسب و کارهای اینترنتی و استارت آپ ها است. با حضور وکلای مجرب و کارشناسان متخصص فنی و حقوقی جرایم رایانه ای به صورت 24 ساعته آماده ارائه خدمات حقوقی و مشاوره به شما متقاضیان محترم می باشد.

شما می‌توانید پاسخ کلیه سوالات حقوقی خود در خصوص نکات حقوقی درباره جرایم واتس اپ به صورت آنلاین از کارشناسان و وکلای تیم یسرا بپرسید، تیم وکلای یسرا خدمات مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی و کسب و کارهای اینترنتی را به سه صورت مشاوره حقوقی رایگان آنلاین ، مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی حضوری ارائه می‌کند.

در مشاوره آنلاین رایگان شما میتوانید کلیه سوالات تخصصی خود در حوزه جرایم سایبری و کسب و کارهای مجازی را در ابتدا در سامانه پرسش و پاسخ یسرا جستجو نمایید و از پاسخ های قبلی کارشناسان بهره مند گردید اما در صورت عدم رفع نیاز، می توانید سوالات تخصصی خود را در سامانه پرسش و پاسخ یسرا ثبت نمایید تا در اولین فرصت ممکنه، وکلا و کارشناسان حقوقی تیم یسرا پاسخ لازم را ارایه نمایند.

اما در صورت در خواست به مشاوره تلفنی یا مشاوره حضوری باید با شماره های 02144003048 یا 09129152457 تماس حاصل نمایید. و وقت مشاوره تلفنی یا حضوری رزرو نمایید.

جهت اخذ مشاوره حضوری باید به آدرس ذیل مراجعه نمایید.

تهران، بزرگراه آیت الله کاشانی، بلوار اباذر، روبروی دادسرای جرایم رایانه ای تهران (دادسرای ناحیه 31)، پلاک 4 واحد 4، گروه وکلای یسرا.